تأملی بر نمودهای منظر آیینی در استان کرمان
نویسنده
چکیده مقاله:
ضرورت مسئله: مناظر آیینی حاصل تعامل اجتماع با محیط پیرامونی بوده و نقشی روایتگر در بازگویی وجوه فرهنگی جوامع مختلف در زمینه‌هایی نظیر باورها، اعتقادات و آیین‌ها دارند. آیین به‌عنوان یک مؤلفۀ فرهنگی، از عوامل بازشناسی یک گروه انسانی از گروه دیگر است و عامل مهمی در شکلگیری شهرهای ایرانی و حیات اجتماعی آنها به شمار می‌رود. برگزاری آیین‌ها در قالب تعامل میان انسان و محیط پیرامونی، سبب اضافه شدن بعد معنایی به کالبد فضا شده و برهم‌نهی دو وجه عینی و ذهنی ناشی از این تعامل مناظر آیینی را ایجاد کرده است. از این‌رو منظر آیینی عامل مهمی در زمینۀ شناخت و ادراک منظر شهرهای ایرانی است و این مسئله ضرورت پرداختن به مناظر آیینی و آیین‌ها را در شناخت منظر شهرها روشن می‌سازد.طرح مسئله: بازتاب باورهای اسطوره‌ای و طبیعت‌گرایانۀ ایرانیان در آیین‌ها، شکلگیری ارتباطی نزدیک میان مناظر آیینی و عناصر طبیعی را به همراه داشته است. صورت‌یافتن معنای مجرد طبیعت‌گرایی، به شکل همنشینی آب، درخت و مکان مقدس در مناظر آیینی دیده شده و این الگو در امتداد تکامل جهان‌بینی و تحولات فرهنگی و مذهبی ایرانیان استمرار یافته است. شکل برگزاری آیین‌ها به‌عنوان اعمال جمعی برخاسته از باورهای مشترک، ماهیتی اجتماعی به مناظر آیینی بخشیده؛ به‌گونه‌ای که برخی فضاهای عملکردی با پذیرش وجه معنایی برخاسته از آیین‌ها مبدل به فضاهای جمعی شده و بعد اجتماعی به شکل سنت تفرج-زیارت در این مناظر تجلی یافته است. در استان کرمان الگوی شکلی مشابه و طبیعت‌گرای مناظر آیینی در کنار تداوم ابعاد معنایی و اجتماعی، موجب شکلگیری نقاط عطف کالبدی و معنایی شده و این مناظر در قالب عملکردهای مختلف نظیر مرکز شهر، ورودی روستا، توقفگاه و... بر نحوۀ تعامل افراد با محیط اثرگذار بوده‌اند.پرسش‌ها و روش جمع‌آوری اطلاعات: این نوشتار با پرسش از چرایی و چیستی اثرگذاری آیین‌ها و مناظر آیینی بر ادراک منظر شکل گرفته و به بررسی مشخصه‌های مختلف منظر آیینی و نمودهای آن در شهرها و روستاهای استان کرمان می‌پردازد.نتیجه‌گیری: دو مشخصۀ اصلی طبیعت‌گرایی و جمع‌گرایی مناظر آیینی به شکل الگوی کالبدی و معنایی مشترک بر تعامل ایرانیان با محیط پیرامونی‌شان تأثیر گذاشته است. چگونگی و شکل اثرگذاری مناظر آیینی در استان کرمان در قالب نقاط عطف منظرین و عملکردهای متفاوت دیده می‌شود که گاه به شکل فضاهایی مستقل در بستر طبیعی دیده شده و گاه در متن شهرها، روستاها و در پیوند تنگاتنگ با سایر فضاها شکل می‌گیرند و در هر حال بر نحوۀ ادراک و شناخت منظر اثر می‌گذارند.
منابع مشابه
تأملی در نمودهای اندیشۀ افلاطون در باب چهارم مرزبان‌نامه
شباهت‌های فکری و نظری میان بزرگان اندیشه، همواره موضوع درخور توجهی برای پژوهشگران بوده است. علاقه‌مندان به این حوزۀ مطالعاتی، با بررسی‌های تطبیقی خود کوشیده‌اند بسیاری از تأثیر و تأثرهای جریان‌ساز در تاریخ اندیشۀ بشری را نمایان کنند. در این نوشتار اندیشه‌ها و آراء افلاطون در باب چهارم مرزبان‌نامه بازشناسی می‌شود؛ هم‌چنین با‌تکیه‌بر مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی و به روش تحلیل محتوا چشم‌اندازی کل...
متن کاملتأملی بر چیستی اختیار از منظر سازگارباوری
در حالی‌که بعضی از فیلسوفان به عدم امکان اختیاری بودن افعال موجب معتقدند، عدۀ دیگری چنین امری را ممکن می‌دانند. گروه اول ناسازگارباور و گروه دوم سازگارباور نامیده می‌شوند. سازگارباوران باید بتوانند علاوه بر رد ادله‌ای که بر ناسازگاری ارائه شده است، نظریه‌ای در مورد چیستی اختیار ارائه بدهند که با موجبیت سازگار باشد. آنها معیارهای مختلفی برای اختیاری بودن فعل ارائه داده‌اند. نگارنده در این مقاله ...
متن کاملشکل گیری منظر شهری آیینی در مناسبت های اجتماعی
آدمی در طول دوره حیات خویش، با مفهوم زمان به بهانه‌های مختلف مواجه است. مناسبت‌ها1 به مفهوم نقاط شاخص یک دوره زمانی، در ذهن انسان، جایگاه خاصی داشته و یادآور واقعه یا رویداد مهمی است. در این میان ابزارها و واسطه‌های مختلفی، زمینه‌ساز برقراری ارتباط انسان با زمان می‌شود. محیط زیست آدمی، به‌عنوان ظرف عام زندگی انسان، در برگیرندة همه مظاهر و شئون و لحظه‌های زندگی اوست. محیط طبیعی، با زم...
متن کاملمنظر آیینی برج ایرانی و اثر آن در مدیریت گردشگری
مطالعۀ سیر تاریخى واژۀ برج در کتاب‌هاى لغت نشان مى‌دهد، برج در آغاز تنها بر باروهاى ساخته شده بر گوشۀ دیوارهاى شهر، قلعه‌ها و کاخ‌ها اطلاق مى‌شده و سپس دچار توسعۀ معنایى شده است. امروزه منارها جای خود را به برج‌هایی داده‌اند که کاربری‌های گوناگونی دارند. برج در ایران کاربردهای متنوع و متعددی داشته است. علاوه بر قلاع، در دو سوی درِ ورودی کاروان‌سراها نیز برای دیده‌بانی و مراقبت، برج‌هایی ساخته م...
متن کاملنشانهشناسی مراسم آیینی پیرِ شالیار در منظر فرهنگی هورامان
مقدمه : مقالۀ حاضر، پژوهشی میدانی و کتابخانه‌ای است که به معرفی و بازسازی معنایی مراسم آیینی پیرِ شالیار در منظر فرهنگی هورامان از توابع شهرستان سروآباد واقع در استان کردستان، از منظر نشانه‌شناسی می‌پردازد. موضوع مهم در نشانه‌شناسی، بحث تولید معنا و چگونگی معنادارشدن جهان توسط نظام نشانه‌هاست. معنا، مفهومی است که یک نشانه بیانگر آن است.بیان مسئله : در این میان، رسوم، سنت‌ها و آیین‌های کهن،...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 7 شماره 24
صفحات 13- 20
تاریخ انتشار 2019-06-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023